Powstanie i zmiana

Święto Chrystusa Króla ustanowił papież Pius XI w 1925 roku, należy więc do świąt raczej młodych. W encyklice wprowadzającej to nowe święto Papież podał motywy swej decyzji: uznanie królewskiego panowania Chrystusa ma być zbawczym środkiem na niszczące siły współczesnego czasu. Chrystus przynosi prawdziwą wolność, ład, zgodę i pokój. Ustanawiając święto, papież odwołuje się do duchowej pedagogii. Napisał, że święta mają większe oddziaływanie niż dokumenty Kościoła, pouczają bowiem wszystkich wiernych nie raz, lecz co roku; przemawiają nie tylko do ducha, ale również do serca.

Święto powstało w bardzo trudnym czasie dla Europy i Kościoła. Dobiegła końca pierwsza wojna światowa, która przyniosła wielkie zniszczenia, zburzyła dotychczasowy porządek polityczny i społeczny. W Rosji budowano pierwsze, całkowicie ateistyczne państwo, w innych zaś krajach narastała coraz bardziej widziana sekularyzacja. W tej duchowej sytuacji papież chciał przypomnieć o panowaniu Chrystusa nad ludźmi i nad instytucjami. Znamienna była prośba kolekty: spraw łaskawie, aby narody świata, wskutek ran grzechowych rozdzielone, poddały się pod Jego przesłodkie panowanie. Święto Chrystusa Króla zostało wprowadzone 1925 roku, czyli w 1600. rocznicę Soboru w Nicei. Na tym Soborze starożytny Kościół potwierdził równość Jezusa z Bogiem Ojcem. Dobrze znamy słowa wyznania wiary: (Chrystus) z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, światłość ze światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony, a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. Na równości Chrystusa z Ojcem opiera się Jego królewska władza. W rocznicę tego wielkiego Soboru ówczesny Kościół przeżywał Rok Święty, nowe święto stawało się pamiątką tych obchodów. Na obchód święta Chrystusa Króla papież wyznaczył ostatnią niedzielę października i w ten sposób związał je z uroczystością Wszystkich Świętych, chcąc, aby na ziemi rozbrzmiewała chwała Chrystusa podobna do tej w niebie. Święto promieniowało też na dzień modlitwy za zmarłych, którzy w czyśćcu oczekują na wejście do chwały nieba. W święto należało odmówić Akt poświęcenia Sercu Pana Jezusa.

W posoborowym kalendarzu liturgicznym święto Chrystusa Króla otrzymało nową treść oraz nową datę. Obecnie obchodzimy uroczystość Chrystusa, Króla Wszechświata. Królowanie Chrystusa nie ogranicza się jedynie do ziemi, do panowania nad narodami świata. Przez Niego wszystko się stało, Jego zatem władzy podlega wszystko, co istnieje; Chrystusowi Królowi poddany jest cały wszechświat. Święto w nowej formie wyprowadza nas poza ziemię, stawia nas wobec wszechświata poddanego Chrystusowi. Zmiana daty uroczystości ma teologiczne znaczenie: obchodzone teraz w ostatnią niedzielę roku liturgicznego, ma wymiar eschatologiczny. Na końcu roku liturgicznego stoi Król Chwały, który jest celem historii ludzkiej, punktem, ku któremu zwracają się pragnienia historii i cywilizacji, ośrodkiem rodzaju ludzkiego, radością wszystkich serc i wypełnieniem ich tęsknot (Konstytucja o Kościele w świecie współczesnym,45). Uroczystość wprowadza już Adwent rozumiany jako przyjście Pana w chwale.